Jacopo Ortis’in Son Mektupları

Mektup romanları sever misin? Goethe’nin Genç Werther’in Acıları kitabını okudun mu? Peki ya Dostoyevski’nin İnsancıklar’ını? Bunları okumadıysan bile önemli değil. Mektup roman macerana şimdi tanıtacağımız kitapla başlayabilirsin.
Jacopo Ortis’in Son Mektupları, Ugo Foscolo’nun 1801 yılında, henüz 23 yaşındayken tamamladığı; aşktan, arkadaşlıktan, etikten ve vatandan bahseden bir kitap. Yazıldığından bu yana 200 yıldan uzun bir zaman geçmesine karşın bu roman, hiç eskimeyen kitaplardan biri. Çünkü romanın kahramanı Jacopo Ortis'in içine düştüğü ikilemler, yaşamı süresince bir kere olsun hayatın ve hayat içerisinde yaptıklarının anlamı üzerine düşünen herkesin düştüğü ikilemlerle örtüşüyor. Jacopo aşk acısı çekiyor, ülkesinde hâkim olan bozuk düzene karşı isyan ediyor, hatta zamanın kendisiyle kavga ediyor. Bütün bu yaşadıklarını da en yakın arkadaşına düzenli olarak en içten şekilde yazıyor.
Bu kitap Genç Werther’in Acıları’yla da sık sık karşılaştırılan bir kitap. Hatta kitabı İtalyancadan Türkçeye çeviren Gülbende Kuray Ulusoy, çevirinin sonuna Jacopo Ortis ve Werther'i karşılaştırarak yaptığı bir analizi de eklemiş. İki kitap yapısal olarak birbirlerine benziyor olsa da Werther ve Jacopo'nun kişilikleri, hayata bakışları ve hayat karşısındaki duruşları oldukça farklı. Örneğin; Werther için aşk, biraz da kendi egosunu doyurmak için bir araç işlevi görürken, Jacopo'nun Teresa'ya olan tutkusuna hayran kalmamak mümkün değil. Politikaya bakışları da çok farklı: Werther için politika anlamsız bir uğraş, hâlbuki Jacopo’nun hayatını yönlendiren en büyük tutkulardan biri. Okullarda Almanya ve İtalya’nın ulusal birliğini diğer ülkelere oranla oldukça geç kurabildiğini bize öğretirler ya hani; işte 1700ler sonunda, henüz ulusal birliğini kuramamış olan İtalya topraklarında yaşayan Jacopo, dönemin politik gelişmelerine öfkeyle bakıyor, kızgın, fakat bir şeyleri değiştirmek için çabalaması gerektiğine inanıyor hep. Üstelik bunu deniyor da.
Kısacası, Jacopo Ortis’in Son Mektupları; hem kurgusu, hem tarihi arka planı, hem de Jacopo’nun hissettiklerini bize de hissettiren yapısıyla çok şey vaadeden bir kitap.