Hipergerçekçilik

Internette gezinirken “Hadi canım, fotoğraf değil miymiş” dediğin türden çizimler görmüşsündür. İşte bu türe Hipergerçekçilik deniyor ve internette gördüğün birkaç fotoğraftan çok daha köklü bir akım!

Nereden çıkmış?

Şimdi seni tarihi ayrıntılara boğacak değiliz tabii, kısaca üstünden geçeceğiz. Hipergerçekçilik; “Yüksek çözünürlüklü” çizim ve heykellere 1970’lerde verilmeye başlanan isim. İsim babası da, Belçikalı sanat simsarı Isy Brachot. Oysa adamcağız, galerisindeki sergiye bir isim arıyormuş sadece!

Hipergerçekçilik, diğer adıyla hiperrealizm, fotorealizmi alıp işin içine üç boyutlu objeler, mesela heykel de katmış. Fotorealizm ise, 1960’larda Pop Art’dan türemiş. Yani Hiperrealizm, köklerini Pop Art’tan alıyor. Fotorealistler, bir ya da birden çok fotoğrafı alıp bunları oldukça gerçekçi bir reprodüksiyon haline getirirler. Oysa Hipergerçekçiler, hayat kadar gerçek resimler kadar fazla pozlama (yani ışığı fazla gelmiş), gürültülü (yani kumlu) gibi dijital fotoğrafa özgü hatalara da yoğunlaşabilir. Bu da ortaya çıkan ürünü daha insani, daha dokunaklı hale getiriyor. Fotorealistler analog fotoğrafa öykündü ise hipergerçekçilerin ilham kaynağı dijital fotoğraf.
Fotorealistler, sadece fotoğraftan ayrılamayacak kadar gerçekçi resimler yapmakla yetinirken, hipergerçekçiler bir hikaye anlatmanın, kahramanın duygularını yansıtmanın derdinde. Peki fotorealistler obje çizebilir ama hipergerçekçilerin konusu insandır, politikadır, sosyolojidir diyebilir miyiz? Demezsek kabahat!
Heykel:
Hipergerçekçi heykeltıraşların en ünlüleri Duane Hanson ve Ron Mueck. Aslında bu iki ismi de aşinasın, sadece farkında değilsin.Mueck’in reklamcılık ve kuklacılıkla başlayan gerçekçilik tutkusu, zamanla 800.000 dolara satılan balmumu ve silikon heykeller haline gelmiş. Sadece bir sergisine 75.000 ziyaretçi toplayabiliyor ve yaşayan en başarılı hipergerçekçi heykeltıraş kabul ediliyor. Sadece insan figürleri çalışıyor ve figürlerinin boyu, gerçek boyutun en az beş katı.
Duane Hanson ise, 1996’da ölmeden önce bayrağı Mueck’e devreden isim. Fiberglas heykellerini, gerçek insanlardan kalıp çıkararak yapıyor ve daha sonra ikinci el dükkanlarından aldığı kostümlerle giydiriyordu. Alın size açık bir sosyal mesaj. Kim 19. Yüzyıl Fransız realist ressamları ile aşık atmadığını iddia edebilir :)
Jamie Salmon ve bu yıl Türkiye’de de sergi açan Patricia Piccinini de anılması gereken isimlerden.
Resim:
Ressamların sayısı çok daha fazla. 1988’den beri felçli olmasına rağmen hala resim yapan Chuck Close, dev insan portreleri ve matkaba takılmış silgi gibi kendine özgü araçlarla çalışması ile tanınıyor. İnsan yüzlerini birbirinden ayırmasını engelleyen yüz körlüğü adlı bir hastalıktan muzdarip olduğunu düşündüğünde, iki metrelik portreleri daha anlamlı hale gelmiyor mu?
Robert Bechtle, 70’ler ve 80’ler Amerikan banliyö hayatını çok iyi yansıtıyor çünkü kendi hayatını çiziyor. Ailesi, tanıdıklar, kendi mahallesi ve özellikle otomobiller. Orta sınıfın sıkıcılığı dizboyu. MET, Guggenheim, Smithsonian gibi önemli sergi ve kurumların gözdesi.
Richard Estes, fotogerçekçiliğin kurucularından kabul ediliyor. New York takıntılı bu adam, sadece gündüz manzaraları çiziyor. Parlak yüzeylerde yansımalar ve arka planda tamamı görünmeyen binalarla dolu bir New York fotoğrafı görürsen, Estes olduğundan şüphelenmeye başla!
Daha genç kuşaktan Mike Bayne, Bechtle çizimlerini günümüze aktarıp içinden insanları çıkarıyor. Yine orta sınıf, yine sıkıntılı Kanada sokakları, yine otomobiller. Daha genç isimlerden Doug Bloodworth, çocukların gözünden masa manzaraları çiziyor ve Pazar sabahları, çizgi filmler, reçelli ekmeklere takıntılı.
Buğulu camlar arkasında çizdiği ıslak insanlarla tanınan Alyssa Monks, günlük hayattan sıkıcı detaylar çizen Roberto Bernardi, Marilyn Monroe hayranı Audrey Flack, geleneksel Amerikan restoranlarını resmeden Ralph Goings, insanların üzerine yağlı boyalar yapan Alexa Meade, sadece konser izleyicileri çizen Dan Witz, fotoğrafların kusurlarına odaklanan Gerhard Richter ve bizden Taner Ceylan, ismi anmamız gereken diğer hipergerçekçi ressamlar.