VDSL2 hakkında bilinmesi gereken her şeyi ve daha fazlası...
>> Tanım
VDSL2 (Very High Speed Digital Subscriber Line 2), varolan bakır kabloları kullanarak yüksek hızlarda iletişim kullanılmasını sağlayan bir teknolojidir. Uzak mesafelere bu hizmetin verilebilmesi için fiber optik destekli kabinlerin olması gibi bir gereklilik vardır. Onun haricindeki iletişim standart bakır kablolar üzerinden sağlanmaktadır.
VDSL2, DSL genişbant kablolu iletişimin en yeni ve en hızlı teknolojisidir. Özellikle yüksek tanımlı video, müzik ve içerik izlerken, yüksek hızlarında uygulanmasının kolay olmasından dolayı son zamanlarda bir çok ülkede yaygın olarak kullanılmaktadır.
VDSL2'nin ulaşacağı maksimum hız 250 Mbit ancak, hızı en çok etkileyen faktör, abonenin santrale olan uzaklığıdır. Örneğin; mesafe 0.5 km olduğunda hız 100 Mbit'e düşüyor. 1 km olduğunda ise 50 Mbit'e düşüyor. Uzaklık 1.6 km'den fazla olduğunda ise performans ADSL2+ gibi oluyor. Bu da 24 Mbit/sn gibi bir hıza karşılık gelmektedir.
>> Farklı ülkelerde VDSL2 hizmetleri:
> Belçika'da ev kullanıcılarının %60'ı VDSL2 abonesi (20 Mbit)
> Finlandiya'da 100 Mbit ve 64 Mbit/sn'li bağlantı yaklaşık 69 Euro.
> Almanya'da santrale yakın oturanlara (500-700 metre) 50 Mbit VDSL2 sağlanıyor.
> İsviçre, 2007 Haziran'dan bu yana VDSL2 kullanıyor.
> İsveç, VDSL2 denemelerini 2005'de yapmış.
>> Soru ve Cevaplarla VDSL2 Teknolojisi;
Soru I: Kimler VDSL2 hizmetinden yararlanabilecek?
Cevap: İlk etapta sınırlı sayıdaki kullanıcını VDSL2 hizmetinden yararlanabilecek. Eğer santrale olan uzaklığınız; 1 km'den daha az ise ve santral ile aranızdaki kablolalama kaliteli ise, 32 Mbit hızında VDSL2 hizmeti alabilmeniz mümkün olabilir. 16 Mbit olan tarifede ise santrale olan uzaklığınız 1.6 km - 2 km civarı olması yeterli olacaktır. TTNet A.Ş.'nin binanınız ile santral arasında yapacağı kaliteli kablolama ve bina içi kablolamanın sağlıklı olması gerekecek.
Soru II: Santralden uzaklığınızı nasıl ölçebilirsiniz? Hattınız stabil mi?
Cevap: Attenuation (zayıflama). Kablo uzunluğu yüzünden kaybedilen sinyal miktarını ifade etmektedir. 0.4 mm bakır kablo için standart atenüasyon miktarı her kilometre için 13.81 dB'dir. Modeminiz bunu tam hassasiyetle ölçemeyeceği için TTNet A.Ş. kendi ölçüm cihazları ile geliyor. Atenüasyon değeri yine size kabaca santralden uzaklığınızı da verir. Diyelim modeminiz 44 db'lik bir atenüasyon değeri veriyor(download için). Bunu 13.81'e bölün. Sonuç: 3.18. İşte bu sizin kilometre olarak santralden uzaklığınız. Elbette yaklaşık bir değer. 2.9'da olabilir 3.5 da.
SNR(signal-to-noise ratio=sinyal gürültü oranı) veya Noise Margin. Yüksek SNR düşük gürültü demektir. Eskiden sadece Atenüasyon hat hızı için söz sahibi iken artık bu da önemli bir değer. Modeminizde yazıyor ama hassas değil. Sanırım her modemin hatta kalmak için uygun gördüğü minimum SNR değeri farklı (çoğunda 6dB altında bağlantı kurulmaz). SNR ne kadar yüksek o kadar iyi. SNR girişim, kalitesiz ev içi kablolama vs gibi sebeplerle düşebilir. Yüksekse atenüasyon değeri yüksek bile olsa(yani santralden çok uzak da olsanız) size teorik mümkün olandan daha yüksek hız sunulabilir. Örneğin; 40 db Atenüasyon ve 8 dB SNR'miz olsun; 1 Mbit bile zor. Fakat SNR 20'nin üstünde ise 3 Mbit ve civarı bir hizmet almak mümkün.
Soru III: Uzak mesafelere VDSL2 mümkün değil mi?
Cevap: Mümkün fakat fiber optik kablo döşenmesi gerekiyor. TTNet A.Ş.'nin bazı bölgelere fiber optik kablo döşediğini biliyoruz ancak bunun yaygınlaşması için sürekli alt yapı çalışmaları gerekiyor ve bilgimiz dahilinde çok etraflıca bir çalışma henüz yok.
Soru IV: Upload hızı neden düşük?
Cevap: VDSL2 tarifelerine baktığımızda 16 Mbit ve 32 Mbit download hızına karşılık her iki pakette de 1 Mbit/sn'lik upload hızı olduğunu görüyoruz. VDSL2 bağlantısı da asimetrik hızlara sahip ancak TTNet A.Ş.'nin sunduğu tarifelerdeki hızlar çok daha asimetrik olmuş gibi görünüyor. Bunun tek bir mantıklı sebebi olabilir, o da TTNet A.Ş.'nin yüksek upload hızlarını kullanıcılara sunarak sunucu, hosting gibi işler için sistem kurulmasını engellemek.
Soru V: ADSL modemi kullanabilecek miyiz?
Cevap: Hayır, kullandığımız ADSL modemler VDSL2 protokolünü desteklememektedir. TTNet A.Ş., muhtemelen VDSL2 alan müşterilerine VDSL2 modemi de sağlayacak; bunu ya bir kampanya dahilinde ücretsiz verecekler, ya da belirli bir ücret karşılığında vereceklerdir.
>> TTNET A.Ş.'nin Yurtdışı Çıkışları
TTNet A.Ş.'nin bu sene sonuna kadar yurt dışı çıkışlarını 350 Gbps'e çıkarmayı hedeflediğini biliyoruz. Sadece 1.000 kişiye 32 Mbit/sn'lik VDSL2 hizmeti verildiğinde ve bu kullanıcıların tam kapasite ile hatlarını kullandıklarını düşündüğümüzde, sadece VDSL2 kullanıcıları 32 Gbps'lik bir kapasite kullanmış olacak. Telekom'un ilk etapta ne kadar kullanıcıya VDSL2 hizmeti vereceğini bilmiyoruz ama bu rakam 5 haneli olursa eğer (örneğin 30.000 gibi) ve buna ek olarak da ülkemizde şu anda 3 milyona yakın ADSL abonesinin olduğunu ve en düşük tarifenin 1 mbps olduğunu da hesaba eklersek, yurt dışı çıkışlarının yetersiz olduğu ortaya çıkıyor. Hatta yoğun anlarda, bu sene sonuna doğru hedeflenen 350 Gbps kapasitenin bile yetersiz olacağını hesap etmek zor değil.
TTNet A.Ş. yurt dışı çıkış sorununu çözmek için attığı ilk adımlardan birisi ADSL'e koyduğu kota uygulamasıydı. Kotalı ADSL tarifelerini çok cazip rakamlara sunarak kullanıcıların önemli bir kısmının bu tarifelere geçmesi sağlandı. TTNet A.Ş.'nin dolaylı olarak işine yarayan uygulamalardan birisi de, YouTube'un kapatılmasıydı. Sanırız Telekom, YouTube'un uzun süre kapalı kalacağını umarak VDSL2 projesini hayata geçirdi
Kısacası, TTNet A.Ş eğer daha iyi hizmet sunmak istiyorsa, ki VDSL2 ile önemli bir adım atıyorlar, yurt dışı çıkışının 350 Gbps değil, çok daha üst seviyelere çıkması gerekiyor.
VDSL2 (Very High Speed Digital Subscriber Line 2), varolan bakır kabloları kullanarak yüksek hızlarda iletişim kullanılmasını sağlayan bir teknolojidir. Uzak mesafelere bu hizmetin verilebilmesi için fiber optik destekli kabinlerin olması gibi bir gereklilik vardır. Onun haricindeki iletişim standart bakır kablolar üzerinden sağlanmaktadır.
VDSL2, DSL genişbant kablolu iletişimin en yeni ve en hızlı teknolojisidir. Özellikle yüksek tanımlı video, müzik ve içerik izlerken, yüksek hızlarında uygulanmasının kolay olmasından dolayı son zamanlarda bir çok ülkede yaygın olarak kullanılmaktadır.
VDSL2'nin ulaşacağı maksimum hız 250 Mbit ancak, hızı en çok etkileyen faktör, abonenin santrale olan uzaklığıdır. Örneğin; mesafe 0.5 km olduğunda hız 100 Mbit'e düşüyor. 1 km olduğunda ise 50 Mbit'e düşüyor. Uzaklık 1.6 km'den fazla olduğunda ise performans ADSL2+ gibi oluyor. Bu da 24 Mbit/sn gibi bir hıza karşılık gelmektedir.
>> Farklı ülkelerde VDSL2 hizmetleri:
> Belçika'da ev kullanıcılarının %60'ı VDSL2 abonesi (20 Mbit)
> Finlandiya'da 100 Mbit ve 64 Mbit/sn'li bağlantı yaklaşık 69 Euro.
> Almanya'da santrale yakın oturanlara (500-700 metre) 50 Mbit VDSL2 sağlanıyor.
> İsviçre, 2007 Haziran'dan bu yana VDSL2 kullanıyor.
> İsveç, VDSL2 denemelerini 2005'de yapmış.
>> Soru ve Cevaplarla VDSL2 Teknolojisi;
Soru I: Kimler VDSL2 hizmetinden yararlanabilecek?
Cevap: İlk etapta sınırlı sayıdaki kullanıcını VDSL2 hizmetinden yararlanabilecek. Eğer santrale olan uzaklığınız; 1 km'den daha az ise ve santral ile aranızdaki kablolalama kaliteli ise, 32 Mbit hızında VDSL2 hizmeti alabilmeniz mümkün olabilir. 16 Mbit olan tarifede ise santrale olan uzaklığınız 1.6 km - 2 km civarı olması yeterli olacaktır. TTNet A.Ş.'nin binanınız ile santral arasında yapacağı kaliteli kablolama ve bina içi kablolamanın sağlıklı olması gerekecek.
Soru II: Santralden uzaklığınızı nasıl ölçebilirsiniz? Hattınız stabil mi?
Cevap: Attenuation (zayıflama). Kablo uzunluğu yüzünden kaybedilen sinyal miktarını ifade etmektedir. 0.4 mm bakır kablo için standart atenüasyon miktarı her kilometre için 13.81 dB'dir. Modeminiz bunu tam hassasiyetle ölçemeyeceği için TTNet A.Ş. kendi ölçüm cihazları ile geliyor. Atenüasyon değeri yine size kabaca santralden uzaklığınızı da verir. Diyelim modeminiz 44 db'lik bir atenüasyon değeri veriyor(download için). Bunu 13.81'e bölün. Sonuç: 3.18. İşte bu sizin kilometre olarak santralden uzaklığınız. Elbette yaklaşık bir değer. 2.9'da olabilir 3.5 da.
SNR(signal-to-noise ratio=sinyal gürültü oranı) veya Noise Margin. Yüksek SNR düşük gürültü demektir. Eskiden sadece Atenüasyon hat hızı için söz sahibi iken artık bu da önemli bir değer. Modeminizde yazıyor ama hassas değil. Sanırım her modemin hatta kalmak için uygun gördüğü minimum SNR değeri farklı (çoğunda 6dB altında bağlantı kurulmaz). SNR ne kadar yüksek o kadar iyi. SNR girişim, kalitesiz ev içi kablolama vs gibi sebeplerle düşebilir. Yüksekse atenüasyon değeri yüksek bile olsa(yani santralden çok uzak da olsanız) size teorik mümkün olandan daha yüksek hız sunulabilir. Örneğin; 40 db Atenüasyon ve 8 dB SNR'miz olsun; 1 Mbit bile zor. Fakat SNR 20'nin üstünde ise 3 Mbit ve civarı bir hizmet almak mümkün.
Soru III: Uzak mesafelere VDSL2 mümkün değil mi?
Cevap: Mümkün fakat fiber optik kablo döşenmesi gerekiyor. TTNet A.Ş.'nin bazı bölgelere fiber optik kablo döşediğini biliyoruz ancak bunun yaygınlaşması için sürekli alt yapı çalışmaları gerekiyor ve bilgimiz dahilinde çok etraflıca bir çalışma henüz yok.
Soru IV: Upload hızı neden düşük?
Cevap: VDSL2 tarifelerine baktığımızda 16 Mbit ve 32 Mbit download hızına karşılık her iki pakette de 1 Mbit/sn'lik upload hızı olduğunu görüyoruz. VDSL2 bağlantısı da asimetrik hızlara sahip ancak TTNet A.Ş.'nin sunduğu tarifelerdeki hızlar çok daha asimetrik olmuş gibi görünüyor. Bunun tek bir mantıklı sebebi olabilir, o da TTNet A.Ş.'nin yüksek upload hızlarını kullanıcılara sunarak sunucu, hosting gibi işler için sistem kurulmasını engellemek.
Soru V: ADSL modemi kullanabilecek miyiz?
Cevap: Hayır, kullandığımız ADSL modemler VDSL2 protokolünü desteklememektedir. TTNet A.Ş., muhtemelen VDSL2 alan müşterilerine VDSL2 modemi de sağlayacak; bunu ya bir kampanya dahilinde ücretsiz verecekler, ya da belirli bir ücret karşılığında vereceklerdir.
>> TTNET A.Ş.'nin Yurtdışı Çıkışları
TTNet A.Ş.'nin bu sene sonuna kadar yurt dışı çıkışlarını 350 Gbps'e çıkarmayı hedeflediğini biliyoruz. Sadece 1.000 kişiye 32 Mbit/sn'lik VDSL2 hizmeti verildiğinde ve bu kullanıcıların tam kapasite ile hatlarını kullandıklarını düşündüğümüzde, sadece VDSL2 kullanıcıları 32 Gbps'lik bir kapasite kullanmış olacak. Telekom'un ilk etapta ne kadar kullanıcıya VDSL2 hizmeti vereceğini bilmiyoruz ama bu rakam 5 haneli olursa eğer (örneğin 30.000 gibi) ve buna ek olarak da ülkemizde şu anda 3 milyona yakın ADSL abonesinin olduğunu ve en düşük tarifenin 1 mbps olduğunu da hesaba eklersek, yurt dışı çıkışlarının yetersiz olduğu ortaya çıkıyor. Hatta yoğun anlarda, bu sene sonuna doğru hedeflenen 350 Gbps kapasitenin bile yetersiz olacağını hesap etmek zor değil.
TTNet A.Ş. yurt dışı çıkış sorununu çözmek için attığı ilk adımlardan birisi ADSL'e koyduğu kota uygulamasıydı. Kotalı ADSL tarifelerini çok cazip rakamlara sunarak kullanıcıların önemli bir kısmının bu tarifelere geçmesi sağlandı. TTNet A.Ş.'nin dolaylı olarak işine yarayan uygulamalardan birisi de, YouTube'un kapatılmasıydı. Sanırız Telekom, YouTube'un uzun süre kapalı kalacağını umarak VDSL2 projesini hayata geçirdi
Kısacası, TTNet A.Ş eğer daha iyi hizmet sunmak istiyorsa, ki VDSL2 ile önemli bir adım atıyorlar, yurt dışı çıkışının 350 Gbps değil, çok daha üst seviyelere çıkması gerekiyor.